چگونگی پیدایش بندر لاور
قسمت پنجم
✍مهدی حاج حسین محمودی
استان بوشهر، با موقعیت ساحلی ممتاز در کرانه‌های خلیج فارس، از دیرباز نقشی کلیدی در تعاملات فرهنگی و تجاری منطقه ایفا کرده‌است. شواهد باستان‌شناختی حاصل از کاوش‌ها و بررسی‌های محققان داخلی و خارجی، گواهی روشن بر سابقه طولانی سکونت در این خطه از ادوار کهن تا دوران تاریخی است.

باستان‌شناسان برجسته‌ای چون مسیو پزارد، ویلسون، رومن گیرشمن و جرج کامرون که در محدوده استان بوشهر به حفاری و بررسی پرداخته‌اند، همگی بر این نظر اتفاق دارند که نواحی مختلف این استان از ایام پیش از تاریخ مسکونی بوده و تمدن‌های کهنی در آن شکل گرفته‌است. این پژوهشگران با استناد به یافته‌هایی چون سفال‌های منقوش، ابزارهای سنگی و بقایای معماری، قدمت حضور انسان در این منطقه را به هزاره‌های پیش از میلاد بازمی‌گردانند.

در ادامه این روند تاریخی، شواهد نشان می‌دهد که دسته‌هایی از ایرانیان در ادوار اشکانی و ساسانی به سواحل خلیج فارس کوچ کرده و در این ناحیه مستقر شده‌اند. حضور نویسنده این سطور در زمستان سال ۱۳۸۰، به همراه دکتر علی‌اکبر سرافراز (باستان‌شناس شهیر ایرانی)، در کوه‌های اطراف بندر لاور و انجام ترانشه‌برداری‌های علمی در آن منطقه، منجر به کشف آثاری شد که حضور گروهی از ایرانیان را در دوره ساسانی در این محل تأیید کرد.

یکی از مهم‌ترین شواهد معماری این دوره، قلعه دختر در منطقه بندر لاور است. بررسی ابعاد مختلف این قلعه، از جمله سبک معماری (با تأثیرپذیری از شیوه‌های رایج ساسانی)، نوع مصالح به کار رفته و الگوهای بنایی، همگی مؤید احداث این دژ در دوره ساسانیان است. این قلعه احتمالاً کارکردی نظارتی، دفاعی و یا مرتبط با کنترل مسیرهای تجاری داشته است.

علاوه بر این، سفال‌های کشف شده در اطراف قلعه دختر، پس از مقایسه تطبیقی با نمونه‌های شناخته‌شده از نواحی مرکزی فلات ایران، نشان می‌دهند که احتمالاً مهاجرانی از مناطق داخلی ایران به این خطه وارد شده‌اند. این مهاجران، موقعیت بندر لاور را برای اسکان بسیار مناسب یافتند، چرا که این منطقه از مرکز کشور و کانون تحولات سیاسی فاصله نسبی داشت که می‌توانست امنیت بیشتری فراهم کند. از طبیعت بکر، منابع آب کافی و پوشش گیاهی مناسب برخوردار بود. محیط جانوری غنی آن نیز مکمل خوبی برای تأمین خوراک ساکنان به شمار می‌رفت.

به این ترتیب، می‌توان نتیجه گرفت که بندر لاور توسط گروهی از مهاجران ایرانی برخاسته از نواحی مرکزی فلات، مهاجرت آنها به سواحل خلیج فارس و اسکان در این منطقه ایجاد شده است.
این یافته‌ها بر غنای تاریخی و تمدنی ایران و نقش غیرقابل انکار خلیج فارس به عنوان محوری تمدنی در ادوار مختلف تأکید می‌کنند.
ادامه دارد…
با من بمان
مهدی حاج حسین محمودی
.