**بسم الله الرحمن الرحیم**
دانش، نوری است که اگر در جای درست بتابد، روشنگر راه مردم خواهد بود؛ اما اگر بدون درک شرایط و زمان به‌کار گرفته شود، گاه می‌تواند به سوءبرداشت و التهاب اجتماعی بینجامد.
در روزهای اخیر یکی از کارشناسان محترم امور تغذیه، در گفت‌وگویی علمی پیشنهاد کرده است که «به جای برنج، از جو در سفره خانوارها استفاده شود» تا هزینه‌ها کاهش یابد.
از منظر تغذیه‌ای، این سخن ممکن است دارای وجوه علمی درست باشد؛ اما از نگاه **اجتماعی، روانی و سیاست عمومی**، چنین اظهارنظری در این شرایط اقتصادی و ذهنی جامعه، نه مطلوب، نه بجا و نه سازنده است.
ملتِ ایران در دوره‌ای قرار دارد که قیمت‌ها، روح و روان خانواده‌ها را درگیر کرده است.
در این بستر، طرح چنین پیشنهادهایی، هرچند علمی، در افکار عمومی چنین معنا می‌شود:
«مسئولان به جای حل مشکل گرانی، مردم را به کم‌خوری یا تغییر زیست عادت‌ها دعوت می‌کنند.»
این برداشت، بلافاصله میدان را برای **معاندین و فرصت‌طلبان سیاسی** فراهم می‌کند تا آن را به ناتوانی دولت یا بی‌توجهی مسئولان نسبت دهند؛ در حالی‌که اصل مقصود کارشناس، صرفاً تغذیه‌ای بوده است.
علم، اگر از فهم زمان و زبان جامعه جدا شود، ممکن است نادانسته تبدیل به ابزار تشویش روان عمومی گردد.
**سخنِ درست، باید در جای درست گفته شود؛ وگرنه خود، به نادرستی منجر خواهد شد.**
در منطق فقهی نیز آمده است:
> «القول الحق إن لم یُراعَ موضعه صار باطلًا»
> (سخن حق، اگر در جای خود بیان نشود، ممکن است سبب خطا گردد.)
بنابراین از اهل علم و تخصص انتظار می‌رود که ضمن پاسداری از مرزهای علمی، به شرایط اجتماعی و روانی مردم نیز توجه کنند تا هر تذکر علمی، تبدیل به نگرانی عمومی نشود.
🔹 **علم اگر در خدمت آرامش جامعه نباشد، ممکن است ناخواسته در خدمت التهاب آن قرار گیرد.**
**عبدالرضا جاودان دلوار**
**۲۷ آذرماه ۱۴۰۴**