بنام مهربانی

خبر توزیع ۱۵۰ بسته حمایتی توسط ریاست محترم دادگستری استان بوشهر، جناب آقای **مهدی مهرانگیز**، در آیین «یلدای مهربانی» ستودنی است. این اقدام، نمایانگر آن روی سکه قضاوت است که بر پایه شفقت، خیر و همدردی با خانواده‌های دردمند بنا شده و نشان می‌دهد که دستگاه قضا، در مقام مجری احکام، نسبت به **آثار اجتماعی حبس** حساسیت دارد.
با این وجود، در آستانه سال جدید و در مسیر تحقق عدالت فراگیر، لازم است این مهربانی، با بالاترین درجه از **دقت حقوقی و شرعی** همراه شود.
۱. مقدمه مهربانی: عدالت مقدم بر حمایت
حمایت‌های معیشتی، هرچند برای تسکین آلام ضروری است، اما **جایگزین اجرای صحیح قانون نیست.**
**الزام حقوقی:** تکرار می‌شود که بر اساس **اصل ۳۴ قانون اساسی** و مواد آیین دادرسی، **حق دسترسی به دادخواهی عادلانه** اصلی مطلق است. هرگونه «بغض دادنامه غیر اصولی» — یعنی رأیی که با **تفسیر تنگ‌نظرانه و برخلاف روح مواد قانونی** صادر شده باشد — نه تنها خانواده‌ای را ویران می‌کند، بلکه اعتبار دستگاه قضایی را نیز مخدوش می‌سازد.
**مبانی فقهی:** قاعده فقهی **«الحُکمُ یَجری عَلَی الظاهِرِ وَ لَا یَلتَزِمُ بِبَاطِنِ النِیَّات»** (حکم بر ظاهر جاری است، نه بر باطن نیات)، لکن در جایی که ظاهر امر بر آزادی دلالت کند، نباید به دلایل واهی یا فشار محیطی، سلب آزادی صورت گیرد.
۲. ستایش از حرکت در جهت آزادی جرائم غیرعمد
نکات مثبت اقدامات ریاست محترم دادگستری بوشهر، به ویژه در آزادی زندانیان جرائم غیرعمد و مالی (با اشاره به هشت مرحله آزادی از ابتدای سال) بسیار حائز اهمیت است و نشان‌دهنده تعهد به **رحمت قانونی** است. این رویکرد نشان می‌دهد که ایشان به دنبال **تخلیه زندان از ظرفیت‌های غیرضروری** است.
۳. مطالبه از «گردانندگان محاکم»
از ریاست محترم و قانون‌مدار دادگستری، تقاضا می‌شود با عنایت به این روحیه نیک، نظارت قاطع‌تری بر **رفتار قضات و مسئولین رسیدگی‌کننده** اعمال شود تا اطمینان حاصل گردد:
1. **عملکرد بر اساس قانون آیین دادرسی کیفری:** به‌ویژه در مورد **تفسیر مضیق به نفع متهم**، جایی که کوچکترین تردید در ادله اتهامی، باید به ابطال حکم منجر شود.
2. **پرهیز از سلب سلب آزادی:** تا زمانی که یقین به ارتکاب جرم احراز نشده، نباید افراد بی‌گناه زیر سنگینی حکم قرار گیرند.
**تحقق «یلدای مهربانی» واقعی، در گرو آن است که هر روز، روز آزادی کسانی باشد که به ناحق حبس شده‌اند.**
✍️ **عبدالرضا جاودان دلوار**
**یکم دی‌ماه ۱۴۰۴**